Hasat Zamanı Geldi
Üreticilerimiz için yıl boyunca verilen emeğin karşılığını alma zamanı!
Siz değerli üreticilerimizle birlikte koskoca bir ürün yılının artık meyvelerini toplama zamanı geldi.
Peki fındıkta doğru hasat zamanını ve yöntemini nasıl belirlememiz gerekiyor? Bunu hiç düşündünüz mü?
Hadi hep birlikte bunlara bakalım.
Hasat Dönemini Belirleyen Unsurlar Nelerdir?
- İl-İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri,
- Ziraat Odaları ve Birlikler,
- Yurtdışında yaşayıp sadece fındık hasadı için gelen gurbetçiler,
- Kendi bahçesine yakın kişilerin hasada başlaması,
- Üreticinin ekonomik durumu
Peki fındık hasat zamanına yaklaşırken nelere dikkat etmeliyiz?
Öncelikle fındıkta hasata başlamadan önce bahçe temizliğinin çok önemli olduğunu vurgulayalım. Bölge itibariyle sürekli yağış almasından dolayı bahçede ot nerdeyse eksik olmuyor. Bu yüzden de hasat öncesi bahçe temizliği önem kazanmaktadır. Yoksa ürünün toplanmasını zorlaştıracaktır. Bu nedenle, üreticiler hasattan en az 5-10 gün önce bahçe temizliği yapmalıdır.
Hasat sonrası, fındığı kurutmak için kurutma yerleri (harmanlar) hazırlanmalıdır.
Hasat zamanı en önemli konularından olan tarım işçilerini de unutmamak gerekir. Bunun için;
Hasatta zorluk yaşamamak adına hangi zamanda kaç işçiye ihtiyacınız var belirlemelisiniz. Bunu yaparken dikkat edeceğiniz hususlardan biri irtibata geçeceğimiz Tarım İş Aracısının (Dayıbaşı) İŞKUR’dan onaylı Tarım İş Aracı Sertifikası olması.
Tarım iş aracınız ile görüşmenizde kaç kişiye ihtiyacınız olduğunu, işçilerin konaklamalarının nerede karşılanacağını, konaklama alanında insani yaşam koşullarının (elektrik, su bağlantısı, kapalı yerler) sağlandığını belirtmenizde yarar var. En önemlisi Türk İş Kanunun da belirtilen asgari çalışma yaşı olan 15 yaşını doldurmuş bireyler ibaresini hatırlatmalı fındık hasadınızda çocuk işçi çalıştırmayacağınızı belirtmelisiniz. Ayrıca 16 -18 yaş grubu genç işçilerinizin aile izinlerinin olmasına da değinmekte yarar var.
Hasatta çalışacak işçilere evlerindeki iyi koşulları sağlamak için elinizden geleni yapmaya çalıştınız elinizden gelmediği yerlerde Başbakanlık Mevsimlik Tarım İşçileri 2017/6 Genelgesinden yardım alarak kamu kurum ve kuruluşlarına Sertifikalı tarım iş aracılarımız ile birlikte bildirim yapabilirsiniz.
Genelgede fındık hasadına gelen işçiler için neler belirtilmiştir?
Barınma Hakkı
Çalışanların insani şartlarda konaklamasını sağlamak için elektrik, su bağlantılarının olduğu konaklama yerlerinde kalması gerekmektedir.
Barınma Koşulları ile İlgili Genelgede Görevli Kurumlar;
Valilik: Tarım işçilerinin yoğun olarak çalıştığı yerlerde; Valilik tarafından eğitim ve sosyal faaliyetleri ile işçilerin temel ihtiyaçlarını giderebilecekleri ortak kullanım olanları olan, iklim şartlarına uyumlu, emniyetli, ekonomik, fonksiyonel, prefabrike, betonarme ya da çelik iskeletli, yeterli büyüklükte bir bina ile elektrik, su ve kanalizasyon alt ve üst yapısı bulunan geçici yerleşim alanlara oluşturulması sağlanacaktır.
Belediye: Geçici yerleşim alanlarının belirli aralıklarla her türlü haşerelere karşı ilaçlanması, atıkların uzaklaştırılması, temiz içme ve kullanma suyu sağlanması hizmetleri belediyenin görevidir. Belediye sınırları dışında ise il özel idarelerince yapılması gerekmektedir.
İl Özel İdare: İşçi konaklama alanlarının, çamaşır, bulaşık yıkama, tuvalet, banyo gibi asgari ihtiyaçları karşılaması gerekir.
Ulaşım Hakkı
Mevsimlik tarım işçilerinin ulaşımlarını sağladıkları araçlar insan taşımaya elverişli ve korunaklı olması gerekiyor. Ulaşım güvenli ve kişi sayısına uygun araçlarla yapılmalıdır.
Mevsimlik tarım işçileri hasat için çıktıkları yolculuklarında kaza yapma riskini düşürmek için 24:00-06:00 saatleri arasında seyehat edilmemelidir.
Uzun saatler yolculuk yapmayı gerektiren koşullarda düzenli molalar verilmeli ve araç kullanan şoförlerin dinlenmesi sağlanmalıdır. Araçlara kapasitelerinden fazla yük yüklenmemelidir.
Sağlık Hakkı
Hamile kadınlar ve aşı takibi bulunan bebeklerin hasata gitmeden önce gittikleri yerlerde de sağlık haklarından yararlanabilmeleri için aile hekimlerine hasata gidecekleri yerleri bildirilmeleri gerekmektedir.
Sağlık Hakkı ile ilgili Genelge'de belirtilen görevli kurumlar;
İl Halk Sağlığı: Mevsimlik tarım işçilerinin ve ailelerinin kanser taramaları ile bulaşıcı ve salgın hastalıklara karşı düzenli sağlık taramaları, aşılamaları, gebe, bebek ve çocukların gözlemlerinin yaptırılmasında görevlidir. Üreme ve kadın sağlığı hizmetleri, çevre sağlığı hizmetleri ve sağlık okuryazarlığı faaliyetlerinin, periyodik olarak yürütülmesinde görevlidir. Bu hizmetlerin ve hizmetlere erişimin kolaylaştırılması amacıyla mobil sağlık ekipleri oluşturularak hizmet vermelidir.
Eğitim Hakkı
Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi’ne göre mevsimlik tarım işçileri daimi ikamet ettikleri illere döndüklerinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, Halk Eğitim Merkezleri ve Mesleki Eğitim Merkezlerince sunulan eğitim ve meslek edindirme kurslarından faydalanabilirler.
İl Milli Eğitim Müdürlükleri: Öncelikle geçici yerleşim alanlarında eğitim ve sosyal faaliyetler için oluşturulan binanın, çocuklar için etkin bir eğitim merkezi olarak kullanılmasını sağlamalıdır. Şartlı nakil transferi gibi özendirici tedbirler etkin şekilde uygulanacak, çocukların okul kıyafetleri ve malzemeleri Valiliklerce sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları aracılığıyla temin edilecektir.
Ayrıca özel eğitim ihtiyacı bulunan çocuklar Rehberlik Araştırma Merkezi Müdürlükleri tarafından eğitim imkânlarından faydalandırılacaktır.
Başbakanlık Genelgesi'nin yardımı ile işçilerimiz için insani yaşam koşullarını sağladıktan sonra sıra geldi tarım iş aracısı ile telefonla önceden görüştüğünüz konuları yazılı metine "Hasat İşçilik Sözleşmesine" dökmelisiniz. "Hasat İşçilik Sözleşmesi" sizin ve işçilerinizin haklarını koruyan bir sözleşmedir. Valilik tarafından oluşturulan Hasat İşçilik Ücretleri Komisyonu'nda belirtilen ücreti göz önünde bulundurarak sözleşmeye işçi ücretlerini, işçilerin çalışacakları günleri, ücret ödemesinin kime ne şekilde yapılacağı belirtilmelidir. Hasat işçilik ücretlerini Kaymakamlıklar, muhtarlıklar, ziraat odaları ve İŞKUR’dan öğrenebilirsiniz. Sözleşmeyi işveren olarak siz, tarım iş aracınız (dayıbaşı) ve işçileriniz imzaladıktan sonra 10 iş günü içerisinde İŞKUR’a iletilmesi ve onaylanması gerektiğini tarım iş aracılarınıza bildirmelisiniz.
Sıra geldi işçileriniz bahçeye girmeden görev tanımlarını yapıp işçilerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirerek kişisel koruyucu ekipman dağıtılmasına
- Bahçede işe başlamadan önce iş bölümünün yapılması gereklidir. Örneğin; aşçı, çavuş ve genç işçilerin çalışacağı işler belirtilmelidir.
- Bahçedeki tehlikeli yerleri işçilerinize göstererek bilgi veriniz,
- Acil durumlarda aranması gereken telefon numaralarını ve acil durumlarda yapılması gerekenleri belirtiniz,
- İlk yardım çantasının yerini gösteriniz,
- Bahçelerde el yıkama, içme suyu, tuvalet vb. ihtiyaçların karşılanacağı alanlarının yerlerini gösteriniz.
- İşe başlamadan önce işçilerinize kişisel koruyucu ekipmanlarını giymeleri yönünde uyarıda bulununuz. (Şapka, eldiven, maske, kapalı ayakkabı, gözlük)
Bu aşamayı da tamamladıktan sonra işçileriniz fındık toplama işlemine geçmeye hazır oldu. Peki bahçe sahibi olarak sorumluluklarınız bitti mi? Henüz değil çünkü bahçenizde işçilerinize eşit davranıldığından emin olmalısınız. Ayrıca işçilerinize destek hizmetleri numarasını hatırlatmakta da yarar var.
YİMER 157: İnsan kaçakçılığı ve zorla yabancı işçi çalıştırma destek hattı.
ALO 170: Çalışma şartları konusunda her türlü ihbar şikayet ve danışma hattı. (Çalışma ve Sosyal Sağlık Bakanlığı)
ALO 155: Şiddet, istismar konuları için destek hattı.
ALO 183: Yardıma ihtiyaç duyulan bireyler veya koruma ihtiyacı olan çocuklar için destek hattı.
MEBİM 147: Eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla öğrenci, veli, öğretmen ve diğer bütün vatandaşlarımızdan gelen her türlü bilgi edinme, soru, talep, görüş, öneri, ihbar ve şikâyeti, etkin ve hızlı bir şekilde çözüme kavuşturmak amacıyla kurulan destek hattı.
ofi DESTEK HATTI: Fındık hasadında işçilerin ve ailelerin bilgi alıp çalışma koşulları hakkında şikayet ve geri bildirim verebildikleri iletişim numarası 0800 374 00 01- 0850 811 14 74
Aileleri ile gelen çocuklar için güvenli alanları 10 adımda hazırlayabilirsiniz.
- Güvenli çocuk alanı malzemeleri altında ve etrafında kalan alanlar çocukların düşmesi halinde yaralanmasını engellemek için ahşap talaşı, kum gibi yumuşak dolgu malzemeleriyle doldurulmalıdır. Bu dolgu minimum 30 santimetre olmalıdır.
- 180 cm ve üzeri düşme riski olan çocuk güvenli alanında yer alan oyun grubu ekipmanlarının altı kauçuk gibi yumuşak bir malzemeyle kaplamalıdır.
- Çocuk güvenli alanı ekipmanları arasındaki mesafe 180 cm ve üzeri olacak şekilde ayarlanmalıdır. Böylece çocukların bir üniteden diğerine geçmesi daha kolay ve güvenli olacaktır.
- Güvenli alanlarda salıncak varsa eğer altındaki açık kancalar, vidaların uç kısımları gibi dışa çıkık ayrıntılar bırakılmamalıdır. Bu türden parçalar çocukların yaralanmasına ya da elbiselerinin takılarak düşmesine sebep olabilir.
- Güvenli alanlarda oyun platformları varsa eğer arasındaki açıklıklar, korkuluklar ve merdiven arası aralıklar tehlike yaratacak genişlik aralığında olmamalıdır. 9 cm’den küçük, ya da 25 cm’den daha büyük olmamalıdır. Bu iki değer arsında kalan açıklıklar çocukların kafa, ayak ya da ellerinin sıkışması için tehlike oluşturabilmektedir.
- Güvenli çocuk alanı içindeki ekipmanlar kesinlikle keskin kenar, sivri yüzey içermemelidir. Hareket eden parçalar çocukların parmaklarını sıkıştırmayacak şekilde tasarlanmalıdır.
- Güvenli çocuk alanının zemininde ayak takılabilecek ağaç kökü, taş, ağaç dalı vs. gibi şeyler bulunmamalıdır.
- Güvenli çocuk alanlarında oyun platformları varsa eğer yürüyüş yollarının ve rampaların kenarında mutlaka korkuluklar bulunmalıdır.
- Güvenli çocuk alanları periyodik olarak kontrolden geçirilmelidir. Güvenliği tehlikeye atan noktalar oluşmuşsa eğer önlem alınmalıdır.
- İşçi evinde ya da fındık bahçesinde kurulan güvenli çocuk alanları ebeveynlerin, çocuklarını rahat gözlemleyeceği şekilde olmalıdır.
Hasat Kriterleri Nelerdir?
- Zuruflarda sararma ve kızarmanın %80’e ulaşması,
- Tanelerinin zuruf içinde dönmeye başlaması,
- Zurufun kolay bir şekilde soyulabilmesi,
- Dallar silkelendiğinde ¾’ünün dökülmesi,
- Sert kabuğun tamamının kızarması,
- Nem oranının %30’un altına düşmesi,
Erken ve geç hasadın sakıncaları nelerdir?
Ülkemizde insan gücü ile hasat yapılan yerlerde hasat zamanı işçi bulma sorunundan dolayı üreticiler, hasata erken başlamaktadır.
Erken hasat edilen fındık, kurutulduğunda fındıkta buruşuk iç oranı artacaktır. Bu da randımanın düşmesine neden olur. Ayrıca erken hasat fındıkta ham yağ ve protein oranını olumsuz etkilemektedir.
Fındıkta nem miktarı erken hasattan dolayı yüksek olacağı için kurutma işlemi uzun sürmekte ve sağlıklı yapılamamaktadır. Bu da fındığın depolama ömrünü kısaltmaktadır.
Erken hasat edilen fındıkta daha fazla aflatoksin görülmektedir.
Erken hasat edilen fındıkta göbek boşluğu daha fazla olacağı için, daha çok çürük oluşmaktadır.
Hasat zamanı gelmiş ve yere dökülmüş fındıklar uzun süre yerde kalırsa da çürüme ve küflenme meydana gelecektir.
Fındıkta hasat yöntemleri nelerdir?
Fındık hasadı; daldan, yerden ve makineli olmak üzere 3 şekilde yapılmaktadır.
- Daldan hasat (Erken hasat); Genellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde arazinin çok meyilli oluşu, yerden fındık toplamaya müsait olmadığı için bu hasat yöntemi kullanılır. Bu hasat yönteminde olgunlaşan fındıklar yere dökülmeden, daldan elle toplama şeklinde gerçekleştirilir. Daldan toplanan fındıklar sepetlere doldurulur. Dolan sepetler çuvallara aktarılarak harman yerine kurutmaya götürülür.
Dezavantajları; Fındıklar gerekli olgunluğa gelmeden hasat edildiği için kalite düşer ve bir sonraki yılın ürününü oluşturacak dal, dalcık ve tomurcuklar zarar görür. Randıman ve kalite düşer. İşçilik maliyeti ve kurutma süresi artar. Yağ ve protein azalır. Aflatoksin oluşma riski artar. Raf ömrü kısalır. - Yerden hasat; Fındığın en iyi hasat edilme şekli silkme suretiyle yerden toplanmasıdır. Fındıklar yeterli olgunluğa geldikten sonra hasat edildiği için dal, dalcık ve tomurcuklar zarar görmez. Randıman ve kaliteyi artırır. Yerden toplama ile işçilik maliyeti ve kurutma süresi düşer. Küflenme ve çürüme oranı düşer.
- Makineli hasat; İşçilik maliyetinin yüksek olması ve daha hızlı bir hasat için kullanılan bir hasat şeklidir. Düz ve meyilli arazilerin belirli kısımlarında iyi bir arazi temizliği ve hazırlığı yapıldıktan sonra, hortum yardımıyla uzak mesafelerden hasat yapılabilir.
Hasat Sonrası Yapılması Gerekenler Nelerdir?
- Hasat ettiğiniz fındıkları jüt çuvallar içerisinde aynı gün harmana getiriniz. Naylon çuvallar ve sıkışık bir vaziyette bahçede bekletmeyiniz. Aksi durumda fındıkta küf ve çürüme başlar.
- Harmana getirdiğiniz zuruflu fındıkları büyük yığınlar ve kalın tabakalar oluşturacak şekilde yığıp bekletmeyiniz.
- Zuruflu fındıkları toprakla temas ettirmeyip, yağmurdan koruyunuz. Harman yerinin beton ve hafif meyilli olması gerekmektedir.
- Yağmurdan korumak için zuruflu fındığın üzerine örttüğünüz naylon örtüleri fındığı havasız bırakacak şekilde bırakmayınız.
- Zuruflu fındıklar, beton harmanda uygun kuruma olgunluğuna geldiğinde patoza verilmelidir.
- Ayırma işlemi için patoza verdiğiniz fındıkların zurufundan tam ayrılmasına fakat kabuğuna zarar verilmemesine dikkat ediniz.
- Zurufundan ayrılmış dane fındıkları hafif meyilli ve temiz beton harmanda kurutunuz.
- Kurutma işlemi için harmana serdiğiniz dane fındıkları yağmurdan korumak için, üzerine örteceğiniz örtüyü en az 30-40 cm yükseklikte yaptığınız çardağın üzerine örtmelisiniz.
- Tam olarak kuruttuğunuz kabuklu dane fındıkların içindeki patozun kırdığı fındıklarla yabancı maddeleri seçiniz. Çünkü bu maddelerin dayanıklılık süresi az olduğu için küf başlayacaktır.
- Kuruyan fındıkları iyice soğuduktan sonra, sabah erken veya akşam geç saatte jüt çuvallara doldurunuz.
- Naylon çuval gibi farklı çuvallara fındık koyulduğunda kızışma yapmakta, kızışan fındıklarda aflatoksin oluşmaktadır. Aflatoksin hem fındığın kalitesini hem de insan sağlığını etkilemektedir.
ofi ailesi olarak tüm üreticilerimize bol verimli bir hasat diliyoruz…